Nieuws

De Richtlijnen goede voeding zijn vooral gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek bij volwassenen. Het Voedingscentrum legde tijdens een congres van het FrieslandCampina Institute uit hoe de richtlijnen vertaald kunnen worden naar een voedingsadvies voor kinderen.

Voedingsadvies voor kinderen

Zo’n 300 (kinder)diëtisten, jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen en voedingsconsulenten bezochten op 1 juli het congres ‘Jong geleerd is oud gedaan – Nieuwe Richtlijnen goede voeding en Schijf van Vijf’ in Corpus te Leiden. Een van de sprekers was Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum. De Richtlijnen goede voeding kunnen niet zomaar worden doorgetrokken naar een voedingsadvies voor jonge kinderen. Daarom heeft het Voedingscentrum een vertaling van de voedingsnormen gemaakt voor kinderen.

Minder vlees, meer peulvruchten

Postma-Smeets: ‘Het Voedingscentrum heeft specifieke afwegingen gemaakt bij het berekenen van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden (ADH, redactie) voor kinderen. Algemeen hebben we aangehouden dat kinderen van 1-3 jaar 25% van de ADH van volwassenen nodig hebben, voor kinderen van 4-8 jaar hebben we 50% aangehouden en voor kinderen van 9-13 jaar kwamen we op 75%. Ook hebben we afwegingen gemaakt en bijvoorbeeld de oude ADH, uitkomsten van de Voedselconsumptiepeilingen, het volume van een product en de energiebehoefte van kinderen meegenomen.’ De resultaten daarvan zijn terug te vinden in bijlagen 8 en 9 van de Richtlijnen Schijf van Vijf. Het Voedingscentrum komt zo onder andere op het advies aan kinderen om minder vlees te consumeren en meer peulvruchten (wekelijks) te eten. Brenda Glas, kinderdiëtist/voedingskundige, Consultancy in Kindervoeding: ‘Kinderen van 4-8 jaar mogen bijvoorbeeld 5 keer per week een klein stukje vlees, totaal maximaal 250 gram per week. Ook 1-2 opscheplepels peulvruchten per week staat voor deze doelgroep in de Schijf van Vijf.’

Zuivel en kaas

Hoe pakt de vertaalslag uit voor zuivel en kaas? De nieuwe aanbevelingen zijn 300 gram melk(producten) per dag voor kinderen tot en met 8 jaar en 450 voor kinderen van 9 tot en met 13 jaar. Glas: ‘Voor kinderen tot en met 3 jaar geldt een calciumaanbeveling van 500 mg per dag. Met 2 keer zuivel per dag krijgen de kinderen voldoende calcium binnen. De inname volgens de Schijf van Vijf is circa 650 mg calcium, zonder kaas op het brood.’ Postma-Smeets: ‘Voor kinderen vanaf 4 jaar passen 20+ en 30+ kaas, zachte geitenkaas, mozzarella en zuivelspread binnen de Schijf van Vijf. Diverse buitenlandse kaassoorten zoals brie en blauwgeaderde kaas en ook 40+ en 48+ kazen kunnen wekelijks buiten de Schijf van Vijf gekozen worden.’ Deze producten behoren volgens het Voedingscentrum tot de weekkeuzes die, afhankelijk van de leeftijd, tot maximaal 3 keer per week genomen kunnen worden.

Dagelijkse aanbevelingen voor kinderen

Op de website van het Voedingscentrum zijn factsheets te downloaden van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voor kinderen per leeftijdsgroep. Er is een factsheet voor kinderen van 1 t/m 8 jaar en een voor kinderen van 9 t/m 13 jaar. In onderstaande tabel zijn alle aanbevelingen voor kinderen terug te vinden per leeftijdsgroep.

Aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen voor kinderen tot 13 jaar (per dag, tenzij anders vermeld)

	1-3 jaar (jongens en meisjes)	4-8 jaar (jongens en meisjes)	9-13 jaar (jongens)	9-13 jaar (meisjes)
Groente	50-100 g	100-150 g	150-200 g	150-200 g
Fruit	150 g	150 g	200 g	200 g
Brood	2-3 sneetjes	2-4 sneetjes	5-6 sneetjes	4-5 sneetjes
Graanproducten en aardappelen	1-2 opscheplepels	2-3 opscheplepels	4-5 opscheplepels	3-5 opscheplepels
Vis	50 g per week	50-60 g per week	100 g per week	100 g per week
Peulvruchten	½ opscheplepel per week	1-2 opscheplepel(s) per week	2 opscheplepels per week	2 opscheplepels per week
Vlees	Max 250 g per week en 50 g per keer	Max 250 g per week en 50 g per keer	Max 500 g per week en 100 g per keer	Max 500 g per week en 100 g per keer
Ei	1-2 per week	2-3 per week	2-3 per week	2-3 per week
Ongezouten noten	15 g	15 g	25 g	25 g
Melk(producten)	300 g	300 g	450 g	450 g
Kaas	–	20 g	20 g	20 g
Smeer- en bereidingsvetten	30 g	30 g	45 g	40 g
Vocht	1 liter	1-1,5 liter	1-1,5 liter	1-1,5 liter

 

 

 

Een eiwitrijke voeding kan de eiwitsynthese in de spieren stimuleren na inspanning, maar verschilt per eiwit en het is voor obese mensen lastiger om gezonder te gaan eten dan om meer te gaan bewegen. Dat bleek uit presentaties van prof. Ronald Mensink en prof. Stef Kremers tijdens de “NAV op locatie” bij Maastricht University op 26 mei.

De Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen (NAV) organiseerde voor haar leden een ‘NAV on location’ bij Maastricht University om kennis te maken met het voedingsonderzoek in het zuiden van het land. Bij Maastricht University vindt veel onderzoek plaats waarvan de resultaten ook in de praktijk van nut zijn. Zo liet Ronald Mensink, hoogleraar moleculaire voeding aan Maastricht University, resultaten zien van onderzoek naar de eiwitsynthese in de spieren na inspanning. Die eiwitsynthese is gunstig voor spieropbouw en spierherstel. In het onderzoek kregen 12 gezonde jonge mannen na krachttraining 30 gram eiwit binnen via melk of rundvlees. Uit bloedonderzoek en spierbiopten bleek dat melkeiwit de eiwitsynthese in de spieren binnen 2 uur na de inspanning meer stimuleerde dan rundvleeseiwit. Eiwitten uit zuivel werken dus beter dan eiwitten uit rundvlees. Volgens Mensink heeft dat mogelijk te maken met een gunstigere aminozuursamenstelling.

Rode bietensap

Mensink liet ook ander onderzoek van Maastricht University de revue passeren, zoals een studie naar het effect van rode bietensap op de vaatwand. Rode bietensap staat onder sporters bekend als prestatieverhogend. Uit onderzoek aan de Maastricht University blijkt rode bietensap de vaatwanden flexibeler te maken en de bloeddruk te verlagen. Het sap bevat veel nitraat, dat in het lichaam kan worden omgezet in nitriet en stikstofmonoxide. Dit laatste zou de spieren efficiënter laten werken en de bloedvaten verwijden, zodat er meer zuurstof naar de spieren kan worden getransporteerd. Opvallend genoeg werkt rode bietensap in een recent onderzoek van Maastricht University wel bloeddrukverlagend, maar een drankje met evenveel nitraat erin niet. Mensink kan dit verschil in effect vooralsnog niet verklaren.

Meer zittend gedrag; meer energierijk eten

Bij Maastricht University zoekt Stef Kremers, hoogleraar preventie van obesitas, onderzoek naar oplossingen voor het obesitas-probleem. ‘Obesitas is een ‘wicked problem’; een complex probleem zonder eenduidige oorzaak. Er is dus ook niet één oplossing’, benadrukte Kremers tijdens de ‘NAV on location’. Volgens Kremers werd vroeger gekeken naar het gedrag van het individu, maar krijgt tegenwoordig de invloed van de omgeving en de complete leefstijl meer aandacht. Bepaalde gedragingen blijken een sterke samenhang te vertonen, zoals dat zittend gedrag vaak samen gaat met het consumeren van een energiedichte voeding. En wie op de fiets naar het werk gaat, neemt vaak een banaan mee naar het werk.

Beweegkuur

Kremers was ook betrokken bij de “Beweegkuur”, een leefstijlinterventie die in de huisartsenpraktijk door leefstijlcoaches is uitgevoerd bij mensen met obesitas. Hij zag dat de motivatie om meer te gaan bewegen bij de deelnemers makkelijker toenam dan om gezonder te gaan eten. Het kost dus meer moeite om het voedingsgedrag te veranderen. Omdat kinderen van nature graag bewegen, denkt Kremers dat volwassenen dat plezier in bewegen weer terug kunnen halen. ‘Maar met plezier meer sla gaan eten, dat is voor de meeste mensen een heel ander verhaal’, aldus Kremers.

De Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) vierde op 8 en 9 april haar 75-jarig bestaan tijdens de Diëtistendagen met een grote bijeenkomst in Noordwijkerhout. Bij elkaar konden meer dan duizend diëtisten gedurende twee dagen in twaalf programmaronden kiezen uit tientallen presentaties van collega-diëtisten.

Minister Edith Schippers

De Diëtistendagen werden geopend met felicitaties van minister Edith Schippers (VWS) Zij sprak het publiek via een videoboodschap toe en benadrukte daarin de belangrijke rol van de diëtist in de huidige obese omgeving. De vele Nederlanders die worstelen met hun gewicht en door de voedselhypes niet meer weten wat gezonde voeding is, adviseerde zij naar de diëtist te gaan voor goed en onafhankelijk advies.

Parallelle sessies

Na de opening verdeelde het publiek zich over de vele parallelle presentaties die werden gegeven door collega-diëtisten. Zuivelengezondheid.nl bezocht er twee. Hieronder een kort verslag van de presentaties van dr. ir. Annette Stafleu over de nieuwe Schijf van Vijf en van dr. Jan de Vries over het belang van eiwit bij afnemende spiermassa bij ouderen.

De nieuwe Schijf van Vijf – dr.ir. Annette Stafleu

‘In de nieuwe Schijf van Vijf zijn alleen voedingsmiddelen opgenomen die gezondheidswinst leveren. De aanbevolen hoeveelheden van deze voedingsmiddelen leveren 100% van essentiële vitamines en mineralen en 85% van de energie.’ Dat vertelde dr. ir. Annette Stafleu, senior voedingskundige van het Voedingscentrum.

Zij legde uit dat er per productgroep binnen de Schijf van Vijf maximale gehaltes per 100 gram zijn opgesteld voor verzadigd vet, transvet, zout en suiker, plus minimale gehaltes voor vezels. Volle zuivel, volvette kaas en vette vleessoorten – door de Gezondheidsraad niet afgeraden – vallen toch buiten de Schijf van Vijf vanwege een hoog gehalte aan verzadigd vet. Vleeswaren zijn niet in de Schijf opgenomen, omdat de Gezondheidsraad adviseert de consumptie ervan te beperken.

Het Voedingscentrum adviseert 3-5 keer per dag iets kleins buiten de Schijf van Vijf en maximaal 3 keer per week iets groots. Een dagkeuze bevat per portie maximaal 75 kcal, 1,7 gram verzadigd vet en 0,5 gram zout. Zit er van iets meer in, dan is het automatisch een weekkeuze. Stafleu: ‘Eten volgens de Schijf van Vijf is een ideaalplaatje. Veel mensen zitten daar ver vanaf. Het hoeft niet meteen perfect: elke stap in de goede richting telt.’

Eiwitaanbeveling voor ouderen – dr. Jan de Vries

Bij het ouder worden neemt de spiermassa af. Eiwitten spelen een belangrijk rol om de functionaliteit te behouden, maar ouderen krijgen in de praktijk vaak te weinig eiwit binnen. Dat concludeerde voedingskundige dr. Jan de Vries van De Vries Nutrition Solutions.

De Vries ging in op de verhoogde behoefte aan eiwit bij ouderen. In een recente Europese review wordt per kg lichaamsgewicht per dag 1,0-1,2 gram eiwit geadviseerd als evidence-based aanbeveling, zo liet De Vries zien. Dat is hoger dan de 0,8 gram die in de Voedingsnormen van de Gezondheidsraad uit 2001 staat. Als er sprake is van ziekte, adviseert de Stuurgroep Ondervoeding zelfs 1,2-1,5 gram eiwit per kg lichaamsgewicht per dag. De Vries concludeert: ‘Voor ouderen is de eiwitinname kritisch, zeker als er sprake is van ziekte, ondervoeding of risico daarop’.

Daarnaast benadrukte de Vries dat het bij eiwitten niet alleen gaat om de totale hoeveelheid per dag, maar ook om de verdeling ervan over de dag: ‘Het advies is 25 à 30 gram eiwit per maaltijd. Uit onderzoek blijkt dat Nederlandse ouderen die hoeveelheid alleen halen bij de avondmaaltijd. De lunch levert minder en het ontbijt voldoet er absoluut niet aan.’