Categorie: In de media

Aan de Universiteit van Maastricht doet de M3 groep – Muscle Metabolism Maastricht – onderzoek naar de effecten van eiwit bij sporters. In dit interview legt universitair docent dr. Lex Verdijk van de M3 groep uit wat de effecten zijn van eiwitinname bij herstel en adaptatie bij sporten.

Aminozuren voor spiergroei

Van oudsher is melkeiwit een goede bron voor het leveren van aminozuren voor spiergroei. Verdijk: “Melkeiwit is een goede bron, omdat het efficiënt wordt verteerd en omdat het een goede aminozuursamenstelling heeft. Als je soja-eiwit vergelijkt met zuiveleiwitten, dan zijn de zuiveleiwitten beter op beide punten. Wat we weten is dat wei-eiwit iets sneller wordt opgenomen dan caseïne. Vleeseiwit is ook zo gunstig.”

Je bent wat je eet

De M3 groep heeft een studie uitgevoerd met gelabelde eiwitten en gekeken hoeveel en hoe snel aminozuren na consumptie worden ingebouwd in de spier. “We kunnen de inbouw van de gelabelde aminozuren in het eiwit in de spier meten door spierbiopten te nemen. Uit dit soort onderzoek ontstaat het volgende beeld: Van de aminozuren uit 20 gram caseïne-eiwit komt iets meer dan de helft in de circulatie terecht. Een groot deel wordt namelijk in het maagdarmkanaal en de lever gemetaboliseerd. Van die helft die in de circulatie terecht komt, vinden we weer 20% terug in de spierbiopten die we 5 uur na inname hebben genomen. Dat betekent dat van 20 gram caseïne-eiwit er na 5 uur 10% (dus ~2 gram) in de spier is opgenomen. Je bent dus letterlijk wat je eet.”(1)

Dierlijk en plantaardig eiwit

We weten dus dat een groot deel van het opgenomen eiwit snel in de spier ingebouwd wordt. Heeft het daarom zin om eiwitsupplementen aan te raden? Verdijk: “Ook dat ligt weer aan de omstandigheden en over wie je het hebt. Bij acuut suppleren van wei-eiwit is 20-25 gram per keer optimaal voor jongeren. Bij ouderen daarentegen ligt deze grens weer wat hoger, namelijk 35-40 gram per keer. Bij deze hoeveelheden heb ik het dan wel over melkeiwitten. Voor een optimaal effect op spiergroei met plantaardige eiwitten is er meer nodig. Als je bijvoorbeeld het melkeiwit caseïne vergelijkt met tarwe-eiwit, dan heb je ongeveer twee keer zoveel tarwe-eiwit nodig om hetzelfde effect op spiergroei te verkrijgen.(2) Je moet dus meer plantaardig eiwit eten om hetzelfde effect te krijgen.”

Melk, sojadrank of isocalorische koolhydraatdrank

Verdijk: “In een studie van Hartman et al zien we ook een verschillend effect op de spiergroei van melk of sojadrink bij jongeren die aan krachttraining doen.(3) Gedurende 6 weken kregen deze sporters 1 uur na het sporten melk, een sojadrank of een isocalorische koolhydraatdrank. Hierbij was alleen bij de interventiegroep met melk een extra effect te zien op spiergroei. De sojagroep gaf hetzelfde resultaat als de placebo.”

Voor wie heeft eiwitsuppletie zin?

Het is duidelijk dat de spier reageert met groeien direct na het nemen van eiwitten. Dat doet het na een maaltijd natuurlijk ook. De vraag is of het voor sporters of ouderen nu wel of niet gunstig is om extra eiwitsupplementen te nemen. Zijn er richtlijnen te geven? Verdijk: “Of er een meerwaarde is van eiwitsuppletie voor sporters is moeilijk aan te geven. Er zijn studies die een effect laten zien en ook die dat niet doen. Ik geloof er zeker in dat er winst te behalen valt. We moeten alleen nog goed uitzoeken wat optimaal is en voor wie. Een mooi voorbeeld is een studie van Tim Snijders in onze groep. Hij heeft gekeken of het effectief is om spieren meer te laten groeien als je caseïne voor het slapengaan inneemt. Uit zijn studie bleek dat het dagelijks nemen van een 27.5 gram caseïne voor het slapen een positief effect heeft op spiergroei bij jonge mannen die aan krachttraining doen.(4) Kortom, het kan dus wel, maar om tot duidelijke richtlijnen te komen is het nog te vroeg.”

Referenties

1. Post-prandial protein handling. You are what you just ate. Groen et al. PLOS One 2015: November 10
2. Ingestion of Wheat Protein Increases In Vivo Muscle protein synthesis rates in healthy older men in a randomized trial. Gorissen et al. J Nutr 2016 Sep;146(9):1651-9
3. Consumption of fat-free fluid milk after resistance exercise promotes greater lean mass accretion than does consumption of soy or carbohydrate in young, novice, mail weight lifters. Hartman et al. Am J Clin Nutr 2007;86:373-81
4. Protein ingestion before sleep increases muscle mass and strength gains during prolonged resistance-type exercise training in healthy young men. J Nutr 2015;145(6):1178-84

Afgelopen week is de campagne ‘Voedselonderwijs voor ieder kind’ van start gegaan. De campagne roept op tot het ondertekenen van een petitie voor voedselonderwijs in Nederland.

Burgerinitiatief van Jaap Seidell en Pierre Wind

Doel van het burgerinitiatief is om minstens 40.000 handtekeningen op te halen. Hiermee kan Voedselonderwijs op de agenda worden gezet van de Tweede Kamer. De initiatiefnemers van ‘Voedselonderwijs voor ieder kind’ zijn onder andere hoogleraar Voeding en gezondheid Jaap Seidell, kok Pierre Wind en de Youth Food Movement (YFM).

‘Een gezonde toekomst begint bij de kinderen’

Het pleidooi van de Alliantie Voedselonderwijs is gebaseerd op onderzoek waaruit blijkt dat voedselonderwijs een kind helpt om een gezond voedingspatroon te ontwikkelen. Jaap Seidell: “Wie wil werken aan een gezonde toekomst, begint bij de kinderen. Want gezonde kinderen hebben minder kans om ziek te worden, verzuimen minder op school en hebben betere schoolprestaties. Door ieder kind op school structureel te leren over een gezonde en duurzame voeding, krijgt ieder kind de kennis die het verdient. Jong geleerd is oud gedaan”.

Kennis én vaardigheden

In Nederland bestaan diverse goede programma’s rondom voedselonderwijs, maar het ontbreekt volgens de initiatiefnemers aan een structurele inbedding op basisscholen. Door het combineren van kennis met vaardigheden, zoals koken, samen eten, proeven of groente verbouwen, zou de impact van voedselonderwijs volgens hen aanzienlijk worden vergroot.

Lesmateriaal over zuivel

De Nederlandse Zuivel Organisatie ondersteunt dit initiatief van harte. Zelf draagt de NZO met gratis lesmateriaal al heel lang bij aan onderwijs over gezonde voeding. Elk jaar bestellen leerkrachten van de basisschool meer dan 200.000 exemplaren verschillende lesmaterialen die door onafhankelijke educatieve instellingen worden ontwikkeld. Daarnaast gaan jaarlijks 25.000 basisschoolleerlingen met hun klas naar een melkveehouderij voor een boerderij-excursie. Daar horen en zien ze hoe de koeien worden verzorgd en gemolken en weten zij voor altijd waar melk vandaan komt.

Het antwoord van het Voedingscentrum: water is de beste dorstlesser. Maar ook melk en yoghurt hebben kinderen elke dag nodig, stelt het Voedingscentrum. Kinderen van 4 tot 8 jaar wordt aangeraden dagelijks 1 tot anderhalve liter water te drinken waarvan 300 ml melk(producten). Kinderen van 9 tot 13 jaar wordt aangeraden 450 ml melk(producten) te drinken.

Hoeveel drinken heeft je kind dagelijks nodig?

Kind van 4 tot 8	Kind van 9 tot 13
1 tot 1,5 liter	1 tot 1,5 liter
Waarvan 300 milliliter melk(producten)	Waarvan 450 milliliter melk(producten)

Bron: Voedingscentrum

Toegevoegd suiker in (fris)dranken

Het advies over het drinken van water en melk combineert het Voedingscentrum met een uitleg over de aanwezigheid van suiker in fris- en andere dranken. Door bij elk pakje/flesje te laten zien hoeveel suikerklontjes er in zit, wil het Voedingscentrum de aandacht vestigen op de soms grote hoeveelheid suiker in pakjes en flesjes drinken voor kinderen. Suiker wordt soms ook toegevoegd aan zuiveldranken. De mate waarin verschilt per merk. In Voeding Magazine (juli 2016) werd de laatste stand van zaken gegeven over de verlaging van toegevoegd suiker in zuivelproducten.

Gehele bericht van het Voedingscentrum.

Over het algemeen wordt aangenomen dat zwaar overgewicht samen gaat met een kortere levensverwachting. Overwicht gaat namelijk gepaard met een verhoogd risico op diabetes, hart- en vaatziekten en andere welvaartsziekten. Nu verscheen er een bericht in de pers dat ‘Oudere dikkerds niet eerder dood’ gaan. Uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam blijkt dat ouderen met overgewicht niet eerder dood gaan, maar dat ze gemiddeld enkele jaren langer lijden aan de gevolgen van diabetes type 2.

Levensverwachting jongeren

De onderzoekers benadrukken dat er wel een relatie bestaat tussen overgewicht en levensverwachting bij jongere mensen. Uit eerdere studies blijkt dat 20 tot 40 jarigen met ernstig overgewicht gemiddeld drie jaar korter leven. Nu lijkt het erop dat deze verschillende studies elkaar tegenspreken, maar dat is niet het geval. Naarmate de onderzoeksgroep van mensen met overgewicht ouder wordt, loopt het verlies in levensjaren terug. Dit is niet zo gek, want de leeftijdsverwachting op oudere leeftijd neemt sowieso af. Hieruit kun je concluderen dat bij gelijke meetonzekerheden het moeilijker is om significante verschillen te vinden.

Oud en afvallen.

Het is lastig om overgewicht of obesitas bij ouderen vast te stellen. Er zijn namelijk geen officiële afkappunten voor overgewicht of obesitas bij ouderen. Daarom wordt door het Voedingscentrum aangeraden om ouderen met een BMI van hoger dan 30 en alleen als er sprake is van complicaties als gevolg van overgewicht te adviseren om af te vallen. Indien ouderen af willen vallen dan is het aan te raden dit onder begeleiding van een diëtiste of gewichtsconsulent te doen.

Voedingsrichtlijn voor ouderen

Voor ouderen gelden ongeveer dezelfde voedingsrichtlijnen als voor volwassenen. Met de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum kan bekeken worden wat de aanbevolen voedingsrichtlijnen zijn voor ouderen. Voor professionals heeft het Voedingscentrum een factsheet gepubliceerd met achtergronden ten behoeve van voedingsadviezen voor ouderen. Hierin is onder andere speciale aandacht voor vitamine D-supplementen en voldoende vochtinname.

Nederlandse mannen zijn gemiddeld de langste in de wereld en de gemiddelde Nederlandse vrouw moet alleen de Letse vrouw als langere erkennen. Dit is gebleken uit dit onderzoek van De NCD Risk Factor Collaboration.

Een grotere lichaamslengte is geassocieerd met een kleinere kans op hart-en vaatziekten en longziekten en een kleinere kans op complicaties bij zwangerschap. Wel is het zo dat langere mensen een iets grotere kans hebben op het krijgen van bepaalde vormen van kanker. Dus het langste volk ter wereld zijn, is dit dan goed of slecht nieuws?

Goed nieuws, want uit het onderzoek blijkt ook dat langere mensen langer leven en over het algemeen gezonder zijn. Dit is niet zo gek, want een toenemende lichaamslengte is onder andere het gevolg van een gezonde leefstijl, goede gezondheidszorg, erfelijkheid en een gezonder voedingspatroon.

Consumptie van zuivel wordt geassocieerd met een langere lichaamslengte enerzijds (blijkt ook uit Richtlijnen Goede Voeding, Gezondheidsraad 2015) en een toenemende gezondheid anderzijds (Richtlijnen goede voeding, Gezondheidsraad 2015). Niet voor niets heeft zuivel een speciale plaats in de nieuwe Schijf van Vijf van het Voedingscentrum.

Veel lezers is het al opgevallen: de nieuwste Voeding Magazine heeft een nieuwe en frisse vormgeving. Het magazine heeft niet alleen een nieuw jasje en een nieuwe naam (zonder s tussen Voeding en Magazine), maar is ook inhoudelijk veranderd. Waar voorheen wetenschappelijke studies centraal stonden, wil Voeding Magazine nu een brug slaan tussen de voedingswetenschap en de praktijk van de diëtist.

Het nieuwste nummer van Voeding Magazine staat vooral in het teken van de nieuwe Schijf van Vijf. In een interview geeft Astrid-Postma Smeets van het Voedingscentrum antwoord op vragen en licht ze de achtergronden toe van de Schijf van Vijf. Verder een interview met de hoogleraren prof.dr.ir. Edith Feskens en prof.dr.ir. Ellen Kampman van de vakgroep Humane Voeding van Wageningen Universiteit over de gezondheid van de Nederlander en hoe de diëtist kan worden ingezet om mensen gezonder te laten eten.

Ook productherformulering moet helpen mensen gezonder te laten eten. In de zuivelsector worden stappen gezet op het gebied van zout- en suikerreductie in zuivelproducten. In dit nummer het eerste deel over zoutreductie in Goudse kaas waardoor 22,2% minder zout in Goudse kaas zit dan in 2006.

Voeding Magazine wordt uitgegeven door de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO). Daarom staat er in elk nummer relatief veel nieuws over zuivel. We streven ernaar deze informatie zo goed en objectief mogelijk voor het voetlicht te brengen.

Voor wie?
Voeding Magazine is een gratis kwartaalmagazine voor diëtisten, voedingskundigen, huisartsen, praktijkondersteuners, gewichtsconsulenten en andere gezondheidszorgprofessionals.

Wilt u Voeding Magazine ook gratis ontvangen? Meld u aan!